* Ancak özetle bahsedebileceğim, çünkü her özelliğin ayrıntıları deniz derya. Standard Edition'daki tüm yeni özelliklerin duyurusuna buradan ulaşabilirsiniz.
Ek Bilgi: Software Assurance müşterileri için yine son günlerde duyurulan sürekli kullanılabilirlik ve felaketten kurtarma seçeneklerine dair lisanslama kolaylığını LinkedIn'de paylaşmıştım. Görmeyenler için buraya da not etmiş olayım.
Öncelikle SQL Server'ın önceki versiyonlarında da olan, fakat sadece Enterprise Edition müşterilerinin kullanabildiği ve SQL Server 2019 ile birlikte Standard Edition'da da kullanılabilen özelliklerden bahsedeyim.
Transparent Database Encryption (TDE): Bu özellik SQL Server 2008'den beri var ve bununla verilerimizi barındıran dosyaları diskte şifrelemiş (encryption) oluyoruz. Ayrıca veritabanı yedek dosyalarımız da otomatik olarak şifrelenmiş oluyor. Böylece veritabanımıza bir Login veya uygulama açığı ile giremeyip, veritabanı dosyalarımıza ulaşabilecek kötü niyetli kişiler, bu dosyaları alsalar dahi gerekli sertifikalar olmadan verilere ulaşamıyorlar. Güvenlik açısından oldukça önemli bir özellik.
Always Encrypted with secure enclaves: Veritabanınızın bulunduğu bir SQL Server Instance'ında "sysadmin" üyesi bir Login, özelleştirilmiş bir şifreleme yöntemi kullanmadığınız müddetçe o Instance'taki tüm veritabanlarındaki tüm verilere ulaşabilir. Always Encrypted özelliği ilk defa SQL Server 2016 Enterprise Edition ile gelmişti. Bu özellik sayesinde kritik olan veriler sütun bazında şifrelenebiliyor, uygulamalar ihtiyaç duydukları verileri veritabanından çekerken veya veritabanına işlerken şifrelemeyi kendi taraflarında uyguluyorlar. Veritabanı yöneticisinde veya kötü niyetli kişilerde ilgili sertifikalar olmadan şifreli veriler deşifre edilemiyordu. Bu özelliğin bu versiyonunun bazı sınırlamaları vardı, örneğin sorgunuzla bir veriye ulaşmak istediğinizde "=" kullanmanız gerekiyordu, belli desenlere göre (WHERE ... LIKE ...) veya büyüktür, küçüktür operatörleriyle arama yapamıyordunuz.
Microsoft "secure enclaves" eklentisiyle bu sorunları çözmeyi hedefliyor. Çünkü bu kısıtlar bu özelliğin kullanımını sınırlayan kısıtlardı. "secure enclave" sunucu tarafında, SQL Server kapsamında, güvenli bir hafıza bölümünde SQL Server Database Engine içerisindeki şifrelenmiş hassas verileri düz metin olarak işleyen bir güvenli ortam.
 |
| Bu grafiği yukarıda adresini verdiğim sayfadan aşırdım. |
Açıkçası o kadar şirkete girip çıkıyorum, onlarca sunucunun yönetimine destek oluyorum henüz hiç bu özelliği kullananı görmedim de, duymadım da. Tabii bunun haklı nedenleri var. Öncelikle TDE gibi oturmuş bir özellik değil, henüz yeni. Bu versiyonda da gördüğümüz gibi eklemelerle eksiklikleri giderilmeye çalışılıyor. Bununla birlikte -korkutmak gibi olmasın ama- TDE gibi "oturmuş" dediğimiz özelliklerde bile zaman zaman korkunç Bug'lar oluşabiliyor. Sonuç itibariyle denediğiniz bir özellik doğrudan verinizi etkiliyorsa, gerçekten çok temkinli olmakta, dünya çapında literatürü takip edip, bol bol mümkün olduğunca çok senaryoyu içerecek testler yapıp özelliğin yan etkilerini iyi anlamak çok çok çok önemli. Ne kadar vurgulasak az.
Aklınıza "Peki TDE ile Always Encrypted arasındaki temel fark nedir?" sorusu gelmiş olabilir, hemen cevaplayayım. TDE veritabanınızdaki verinin tamamını* diskte (at rest) şifreler, Always Encrypted ile ise veritabanınızdaki belli bir tablonun belli sütunlarını şifrelersiniz. TDE kullandığınızda "sysadmin" rolünün üyesi biri o veritabanındaki verilere ulaşabilir; fakat Always Encyrpted'ta bu mümkün değil**.
* Veritabanınızın tempdb'yi kullanma olasılığına karşın tempdb'yi dahi şifreler, ta ki Instance'taki en son TDE özelliği açık veritabanı kalmayıncaya kadar.
** Sertifika olmadıkça.
Accelerated Database Recovery (ADR): Sanırım 1 ay önceye kadar kimse bu özelliğin Standard Edition'a geleceğini tahmin edemezdi. Çünkü çok "Enterprise Edition" kokan bir özellik. Yeterince tecrübesi olanlarınız muhakkak yaşamıştır, çok uzun süren ve veri değişikliği yapan bir sorguyu durdurduğunuzda veya tam o esnada Database Engine servisini (çeşitli korkunç nedenlerle) yeniden başlattığınızda Rollback'in / Recovery sürecinin tamamlanmasını beklemek tam bir işlence olabiliyor. Bunun en kötü örneklerinden birini sanırım 2010 senesinde yaşamıştım, çok kritik bir uygulamamızı barındıran SQL Server 2000 (evet, biliyorum...) Instance'ındaki Rollback 8 saat sürmüştü. Tam bir cehennem.
ADR sayesinde Rollback / Recovery süreçleri anında sonlanıyor. Laf olsun diye "anında" demedim, gerçekten anında sonlanıyor. Bunun nasıl olduğunu merak edenler bu başlıkta paylaştığım dokümantasyona bakabilir.
Intelligent Query Processing (IQP): Bu özellik ailesindeki her bir özellik değil, ama bazıları Standard Edition'a da geliyor. Bu bazılarından en öne çıkanı ve dünyada en çok ses getireni "Intelligent Database: scalar UDF inlining" özelliği oldu. Yazılımcı arkadaşlar User Defined Function (UDF) kullanımını sever, çünkü kodu bir kere yazarsın ve birçok yerde kullanabilirsin, ayrıca kodu okumayı da kolaylaştırır, çünkü o UDF içerisinde ne olduğunu zaten bilirsin. Fakat SQL Server Query Optimizer açısından UDF kullanımı sıkıntılıdır. Örneğin bir sorguda UDF kullanıldığında o sorgu paralel çalışamaz ve sorgunun çalıştırma planında UDF ile ilgili performans sorununu göremezsiniz. "Intelligent Database: scalar UDF inlining" sayesinde ise UDF'i çağıran sorgu içerisinde UDF sanki elle yazılmış kod gibi açılır, yani yukarıda saydığım olumsuz durumlar ortadan kalkmış olur.
Diğerleri için ilgili dokümantasyonu inceleyebilirsiniz.
Şimdilik bu kadar. Bu yazı ile maksadım sizleri SQL Server 2019 ve Standard Edition'daki yeni özelliklerden genel olarak haberdar etmek, bazı yenilikleri de vurgulamaktı. Umarım faydalı olur.
Ekrem Önsoy
Microsoft SQL Server Danışmanı
www.ekremonsoy.com
